U zhvilllua trajnimi në Shkoder, në bashkëpunim me projektin Financat Lokale dhe ASPA u zhvillua në kuadër të arritjes të objektivit strategjik për fuqizimin e financave vendore si një shtyllë e rëndësishme e agjendës së decentralizimit. Në kuadër të zbatimit të Strategjisë së Decentralizimit, u elaborua procesi i ngritjes së Akademisë të Pushtetit Vendor që synon fuqizimin e kapaciteteve të burimeve njerëzore me qëllim rritja e efikasitetit dhe efektivitetit të njësive të qeverisjes vendore. Gjithashtu, trajnimi u realizuara në mënyrë interaktive, duke krijuar një hapsirë për të trajtuar cështje të ndryshme për diskutim.
Në një periudhë sfiduese për menaxhimin e financave lokale, bashkitë shqiptare po përballen me detyrime ligjore dhe nevoja për përmirësim në menaxhimin e të ardhurave. Një problem i rëndësishëm është mungesa e funksionit të apelimit tatimor në disa bashki, ndonëse hartimi i rregullores për këtë proces është një detyrim ligjor. Ky aspekt krijon vështirësi për qytetarët që ndihen të paqartë për procedurat dhe të drejtat e tyre.
Për të ndihmuar në këtë proces, janë krijuar manuale për menaxhimin e të ardhurave, të cilat shërbejnë si modele për çdo bashki. Këto manuale, nëse miratohen, ofrojnë një gjurmë auditi të rëndësishme për të siguruar transparencën dhe llogaridhënien.
Të dhënat për periudhën 9-mujore të vitit 2024 tregojnë se të ardhurat e bashkive janë rritur me 44% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Bashkia Tiranë, e cila kontribuon me 60% të të ardhurave të pushtetit vendor, shënon një rritje të rëndësishme, ndërsa Bashkia Pustec vazhdon të ketë të ardhurat më të ulëta për shkak të mungesës së popullsisë në territor.
Praktikat e mira janë evidente në disa bashki. Për shembull, Bashkia Shkodër ka arritur të përmirësojë mbledhjen e të ardhurave përmes menaxhimit të efektshëm, ndërsa Bashkia Kurbin ka parë një rritje të ndjeshme falë rindërtimit pas tërmetit dhe mbledhjes së taksës së pasurisë.
Në Tiranë, miratimi i vendimeve administrative, si ndryshimi i çmimit të referencës, ka kontribuar në rritjen e të ardhurave. Megjithatë, disa bashki, si Fushë Arrëz, po zbatonin politika për rritjen e të ardhurave, por përballen me sfida si shërbimi ndaj taksapaguesve, i cili shpesh neglizhohet.
Transparenca mbetet një problem në përcaktimin dhe mbledhjen e detyrimeve tatimore. Disa bashki nuk kanë akt rakordimi për taksat, ndërsa Bashkia Pogradec përballet me një shembull pozitiv, pasi ujesjellësi i saj i ka dhënë bashkisë akses në sistemin e rakordimit.
Procesi i mbledhjes së të ardhurave është i ndarë në disa faza: planifikimi, mbledhja në masa normale dhe mbledhja në masa shtrënguese. Gjatë një diskutimi, Bashkia Pukë ngriti shqetësimin për mundësinë e shmangies së pagesës. Disa bashki kanë krijuar komisione apelimi ad-hoc, por Bashkia Tiranë ka një drejtori dedikuar për këtë qëllim. Bashkia Shkodër gjithashtu shprehu interesin për të diskutuar borxhin e prapambetur dhe mundësinë e heqjes së tij.
Një rekomandim i rëndësishëm është që të mos hiqen kamatëvonesat, pasi mosmbledhja e taksave përbën një dëm ekonomik të konsiderueshëm, duke theksuar nevojën për të adresuar çdo hallkë të procesit tatimor me kujdes dhe përkushtim.